endika

Europako garraioaren elektrifikazio segururako bateria-sistemak

 

BATSS proiektua 2024ko urtarrilaren 10ean eta 11n Donostian egindako merkaturatze-bilera dinamikoarekin hasi zen ofizialki; CIDETEC Energy Storage erakundeak antolatu zuen. Europa osoko erakunde garrantzitsuen partzuergoa biltzen du BATSS proiektuak, eta bateria-sistemen teknologien ezagutzan aurrera egitea du helburu.

Europako Batzordeak finantzatu du proiektua, Horizon Europe Research and Innovation programaren barruan, eta proposatutako gaia jorratzen du: «Hurrengo belaunaldiko teknologiak errendimendu handiko bateria-sistemetarako eta diseinu segurua aplikazio mugikorretarako eta garraiorako (Batteries Partnership)».

CIDETEC Energy Storage erakundeak koordinaturik, BATSS proiektuak lankide ditu CIE Automotive, MIBA EMobility, IFP Energies Nouvelles, Austrian Institute of Technology, Accurec Recycling, UNE Normalización, Vrije University Brussel, LOMARTOV eta MIBA Battery Systems erakundeak, eta bazkide elkartu FPT Powertrain Technologies enpresa.

Bileretan, asmo handiko ekimen horren xehetasunak eztabaidatu zituzten Espainiako, Austriako, Frantziako, Alemaniako, Belgikako eta Suitzako bateria-sistemetako adituek, eta mugikortasun adimendun eta jasangarriko laborategietarako MUBIL Huba bisitatzeko aukera izan zuten.

BATSS proiektuak aitzindari izan nahi du bateria-sistemaren kontzeptu berritzaile honetan, garraio-aplikazio askotan errendimendu handia eta segurtasuna hobetzeko. Proiektuak Safe-by-Design ikuspegia sartu du, I+G prozesu osoa gidatzen duena segurtasun-arriskuak identifikatzeko eta arintzeko, eta, aldi berean, baterien sistemaren errendimenduaren eta kostuaren abantailak optimizatzen dira.

BATSS partzuergoak TRL5era arteko berrikuntza termiko, elektriko eta mekanikoak garatzeko konpromisoa hartu du, abangoardiako modelatze- eta simulazio-tresna aurreratuek lagunduta, eta bateriak kudeatzeko sistemetarako mantentze-lan prediktiboen funtzionaltasunekin. Gainera, proiektu honek balio-bizitzaren amaierara nola igaro jorratzen du kontzeptu modular baten bidez, datuetan oinarritutako desmuntatze automatizatuko tekniken bidez eta produktu erdi-egonkorretan bigarren bizitza bat esploratuz.

Bateriek berebiziko garrantzia dute klimarako neutroa izango den garraio-sektore bat lortzeko, EBko CO2 isurtze guztien % 25 osatzen baitute. Testuinguru horretan, BATSS proiektuak belaunaldi berriko bateria-sistemen teknologiak jorratzen ditu, errendimendua, segurtasuna eta birziklagarritasuna hobetuz, Europako baterien industriaren lehiakortasuna hobetu ahal izateko garraioaren merkatuan.

CIDETEC Energy Storagek, elkarlanean Institut de Recerca en Energia de Catalunyarekin (IREC) eta Europako beste hamazazpi bazkiderekin, mugikortasun elektrikorako Espainiako Estatuko formatu handiko litio-ioizko lehen bateria sortu du, tentsio handikoa eta kobaltorik gabekoa, COBRA proiektuaren barruan eta IRECek koordinatuta (merkaturatze-aurreko fasean dago).

Egitasmoak hamabi milioi euro inguruko finantzaketa jaso du Europako Batzordearen 2020 Horizon programatik (indarrean 2020ko urtarriletik 2024ko uztailera), eta berrehun gelaxka fabrikatzen ari da bateria oso bat muntatzeko. Asmoa da fabrikatzaileek epe ertain batean merkaturatu ahal izatea.

Prototipo berria testatze-fasean badago ere, dagoeneko izan du lorpen garrantzitsu bat: kobaltoa ezabatzea fabrikazio-prozesutik, elementu garesti eta toxikoa, kasu askotan abusuzko lan-baldintzetan lortzen dena.

CIDETEC Energy Storageko Li-ioi Aurreratua lantaldearen arduradun Iratxe de Meatzak aipatu duenez, proiektuari esker, “laborategitik, kobaltorik gabeko material katodiko hau —energia-dentsitate handiko oxido laminar bat, litioz eta manganesoz aberastua— eraman dugu tamaina industrialeko gelaxka batzuetara, prestazioak aztertzeko baldintza errealagoetan”, prototipoaren “birkarga-potentzia eta ziklabilitatea” hobetzeko helburuarekin.

Bateriaren “sistema konplexua” osatzen duen osagai bakoitza optimizatzeko desafioaren aurrean, Donostian finkatutako ikerguneak eginiko lanari esker, elektrodoen formulazio berriak aurkitu dira, “panel fotovoltaikoen silizio birziklatua” ere erabilita anodoan. Horrek doitu egiten du teknologia hau Europak “birziklapen eta jasangarritasun” alorrean ezartzen dituen mailetara. 

Hori horrela, Jordi Jacas IRECeko senior ikerlari eta egitasmoaren koordinatzaileak adierazi du dagoeneko lortzen ari direla “gelaxka osatzen duten elementuen % 90-95 birziklatzea”, eta segurtasun-mailak handitzen ari direla balio-kate osoan, “osagaietan, gelaxka elektrokimiko eta sentsoredun kontrol-sistemetan, eta bateriaren amaierako paketean”.

Eredu gisa muntatuko den bateria osoaren diseinu berritzaileak kontrol-sistema berri bat izango du, hari gabeko komunikazioak ez ezik, sentsoreak eta algoritmoak ere izango dituena, baterien segurtasuna handitzeko (gai izango dira tenperatura-aldaketak edo gas-ihesak detektatzeko), eta baterien efizientzia hobetuko du.

Proiektu aitzindari honek enpresa-komunitate bat sortu nahi du, Gipuzkoan baterien ekosistema zirkularra sustatzeko, inpaktu globalarekin.

Materialak berreskuratu eta berrerabiltzeari begira, Zirkular Bat funtsezko katalizatzailea da Gipuzkoan jasangarritasunerako eta ekonomia zirkularrerako trantsiziorako.

José Ignacio Asensio: “Zirkular Bat bultzada bat da tokiko enpresentzat, eta, gainera, Gipuzkoak trantsizio energetikoan eta ekonomia zirkularrean nazioartean duen posizioa sendotzen laguntzen du. Bateriak birziklatzea eta horien balio-katea aukera paregabea dira lurraldean industria berri bat garatzeko, Gipuzkoak trantsizio energetikoaren eta ekonomia zirkularraren alde egindako asmo handiko apustuarekin bat etorriz “.

Ekonomia deskarbonizatzeko eta helburu klimatikoak betetzeko mugarri garrantzitsu batean, José Ignacio Asensio diputatu nagusiorde, Jasangarritasun diputatu eta Naturklimako presidenteak eta Javier Rodríguez CIDETEC-eko zuzendari nagusiak, Zirkular Bat proiektua aurkeztu dute gaur goizean, Gipuzkoako Baterien Hub Zirkular berritzailea. Proiektu honi esker, baterien balio-bizitzaren amaieran balio handiko materialak berreskuratu ahal izango dira, edo beste aplikazio batzuetan edo birmanufaktura-prozesuetan berrerabili ahal izango dira, eta osagaiak eta lehengaiak birziklatu ahal izango dira, bigarren bizitza emanez. Era berean, proiektu hau aukera bat da Gipuzkoan ekonomiaren aurrerapenerako eta enplegurako, eta urrats handia da 2050ean klima-neutraltasuna lortzeko eta 2030erako emisioak % 55 murrizteko.

Tokian jarduteko premisarekin, baina globalki pentsatuta, Zirkular Batek enpresa-komunitate bat sortu nahi du, Gipuzkoan baterien ekosistema zirkularra sustatzeko, irismen globalarekin. Zirkular Bat katalizatzailea da baterietako material baliotsuak berreskuratzen, birmanufaktura-aplikazio eta -prozesuetan berrerabiltzen eta osagaiak eta lehengaiak birziklatzen aurrera egiteko. Prozesu horren jasangarritasuna eta zirkulartasuna bermatzeko, birziklatzeko industria-sare bat ezarriko da.

Honi dagokionez, José Ignacio Asensio diputatu nagusiordeak adierazi duenez, “Zirkular Batek tokiko enpresei bultzada emateaz gain, Gipuzkoak trantsizio energetikoan eta ekonomia zirkularrean nazioartean duen posizioa sendotzen ere laguntzen du. Bateriak birziklatzea eta horien balio-katea aukera paregabea dira lurraldean industria berri bat garatzeko, Gipuzkoak trantsizio energetikoaren eta ekonomia zirkularraren alde egindako asmo handiko apustuarekin bat eginez”.

Deskarbonizazioan eta ekonomian begiak jarrita, Zirkular Bat proiektu integrala da, baterien kudeaketa jasangarria, emisioen murrizketa eta bateria berrien fabrikazioan gai kritikoekiko mendetasuna murriztea jorratzen dituena. Proiektu honek Gipuzkoak ekonomia jasangarriago eta efizienteago bateranzko trantsizioa gidatzeko duen konpromisoaren adibidea ematen du, etorkizun berde eta erresilienteago bateranzko bidea markatuz.

Jasangarritasunaren eta ekonomia zirkularraren esparruko erronkez eta aukerez betetako testuinguru batean, Gipuzkoako Foru Aldundiko Jasangarritasun Departamentuak, Naturklimak eta Cidetec-ek zeregin aktiboa dute Zirkular Bat aurkeztean. Proiektu berritzaile honen helburua da bateriak berreskuratzea eta berrerabiltzea bizitza baliagarriaren amaieran, materialen zirkulartasuna sustatuz eta ekonomia jasangarriago bateranzko trantsizioan lagunduz.

Lankidetza publiko-pribatua funtsezkoa izango da proiektu honetan, eta parte-hartze aktiboa izango dute Jasangarritasun Departamentuak, Aldundiko Trantsizio Ekologikoaren Zuzendaritzak eta Gipuzkoako Aldaketa Klimatikoaren aurkako Fundazioak, zeinak Hub-eko instalazioak hartuko baititu. Zirkular Bat proiektuaren aurkezpenean hogei enpresa, unibertsitate eta zentro teknologiko baino gehiago izan dira. Era berean, Cidetec eta Gipuzkoako hainbat enpresa ekimen horrekin bat egin dute, eta Gipuzkoako sistema zientifiko eta teknologikoko eragileekin eta beste lurralde batzuetako enpresekin lankidetzan aritzeko gonbidapena luzatu dute.

Zirkular Baten helburuen artean daude enpresa-ekosisteman indarguneak identifikatzea, negozio berriak sortzeko lankidetza sustatzea, berrikuntza-aukerak bilatzea eta ikerketa- eta garapen-proiektuen deialdiak babestea. Gainera, teknologia eta araudia zainduko dira, eta sektoreko Europako foroetan parte hartuko da.

Asmo handiko proiektu honek, balio-bizitzaren amaieran bateriak berreskuratzea eta berrerabiltzea ez ezik, Gipuzkoako energia-mendekotasuna gainditzen ere laguntzen du, gure ekonomiarentzat estrategikoa den mugikortasunaren sektorean aurrerapen ekonomikoa eta enplegua sustatuz.

Amaitzeko, Asensiok Zirkular Baten garrantzi estrategikoa nabarmendu du, eta adierazi du “mugikortasun jasangarriko aurrerapauso handi hori zuzenean lotuta dagoela baterien fabrikazioarekin, eta Europak ez dituen lehengaiak behar direla horretarako”. Foru-arduradunak azpimarratu duenez, “industria asko baldintza ditzakeen mendekotasuna saihestea funtsezkoa da”.